چه طور خانه ام را هوشمند کنم؟

ممکن است شما سال ها در منزلی سکونت دارید که امکانات بسیار معمولی دارد حال برای افزایش آسایش و راحتی و همچنین بهره گیری از مزایایی دیگری همچون جلوگیری از هدر رفت انرژی تصمیم به هوشمندسازی آن بگیرید و اساسا به این سوال برسید که آیا هوشمند کردن این خانه امکان پذیر است یا خیر؟

باید بگوییم هوشمند سازی خانه های غیر هوشمند امکان پذیر است، اما هزینه های بالایی دارد و هم زمانبر و نیازمند بازسازی منزل است؛ چرا که سیستم کابل کشی سیستم هوشمند با سیستم های کابل کشی متعارف در ساختمان ها بسیار متفاوت است. از سوی دیگر در صورتی که مایل به تخریب و بازسازی نباشید باید سیم کشی های جدید را به صورت روکار انجام دهید که این کار نمای زشتی به ساختمان می دهد؛ بنابراین در خانه های مسکونی توصیه نمی شود. به همین دلیل هوشمندسازی کمتر روی خانه های ساخته شده انجام می شود مگر با استفاده از تجهیزات بی سیم آن هم به صورت محدود.

بنابراین پیشنهاد ما چندان برای هوشمندسازی خانه های ساخته شده نیست، مگر اینکه بازسازی صورت بگیرد. در صورتی که کسی مایل به بازسازی خانه خود و هوشمندسازی آن باشد هزینه هوشمندسازی درست مانند هزینه ساخت یک خانه هوشمند خواهد بود؛ یعنی متری حداقل ۱۰۰ هزار تومان هزینه علاوه بر هزینه معمول ساخت یک واحد مسکونی.

اما یک نکته مهم برای آغاز هوشمندسازی واحدهای مسکونی این است که اساسا بدانیم از چه محصولاتی بهتر است استفاده کنیم.

چه سیستمی را برای هوشمندسازی خانه خود انتخاب کنیم؟

یکی از مهم ترین چالش ها برای هوشمند سازی ساختمان انتخاب یک سیستم مناسب می باشد. تنوع این سیستم ها در بازار از یک طرف و ورود جدید این تکنولوژی به بازار ایران و عدم شناخت مشتریان از آن از طرف دیگر باعث سردرگمی آنها در انتخاب یک سیستم هوشمند می شود؛ بنابراین در اینجابه معرفی بیشتر این سیستم ها پرداخته و سعی خواهیم کرد که به شما در انتخاب آنها کمک کنیم.برای این مهم ابتدا باید با نحوه کارکرد این سیستم ها آشنا شویم.

پروتکل ارتباطی تجهیزات:

سیستم های هوشمند، تجهیزاتی بر اساس کنترلرهای کامپیوتری می باشد و کارکرد آنها با سیستم های متعارف متفاوت است. در این سیستم ها تجهیزات بر اساس تبادل اطلاعات با یکدیگر عمل می کنند. به عنوان مثال هنگامی که یک سنسور حضور، حضور شخصی را حس کرد اطلاعاتی مربوط به اینکه حضور یک شخص شناسایی شده را به عملگر مربوطه ارسال می کند و آن عملگر براساس برنامه ریزی انجام شده قبلی فرمانی را اجرا می کند که می تواند روشن کردن یک لامپ باشد یا غیره.جهت اینکه تجهیزات مختلف بتوانند اطلاعات را تفسیر کنند باید از یک زبان یا پروتکل مشترک استفاده کنند. بنابراین نیاز به استفاده از استانداردهای مشخص در تجهیزات استفاده شده در یک ساختمان می باشد.

در حال حاضر استانداردهای متفاوتی جهت ساختمان های هوشمند وجود دارد که به دو گرو ه تقسیم می شوند یک گروه استانداردهای اختصاصی (proprietary) می باشند به این مفهوم هر شرکت تجهیزات را براساس استاندارد مختص به خود تولید می کند و در صورتی که از تجهیزات آن شرکت جهت هوشمند سازی ساختمانی استفاده گردد لزوما همه تجهیزات باید از همان شرکت تهیه شوند، چون تجهیزاتی که از آن استاندارد استفاده نمی کنند قابلیت ارتباط با سایر تجهیزات را نخواهند داشت. این یک مشکل بزرگ در یک ساختمان هوشمند می باشد فرض کنید شما مجبورید در ساختمان خود تنها از تجهیزات یک شرکت مانند کلیدها، سنسورها، سیستم های صوتی، نرم افزارها، عملگرها و... استفاده کنید این مساله انتخاب های شما را بسیار محدود خواهد کرد ضمن اینکه ممکن است عملکرد شما در ایجاد یک ساختمان هوشمند محدود گردد و مساله بسیار مهم تر اینکه شما مادامی که این ساختمان را دارید به شرکت مزبور وابسته خواهید بود.

کیفیت و کارکرد درست محصولات آن شرکت را چه کسی تضمین می کند؟ در صورتی که آن شرکت تولید یا خدمات خود را به هر دلیل متوقف کند چه خواهید کرد؟ آیا می خواهید همه سیستم را در صورت بروز مشکل عوض کنید؟ این یک هزینه گزاف را به شما تحمیل خواهد کرد. مشکلاتی از این قبیل مساله مهمی در ایجاد یک ساختمان هوشمند می باشد تا آنجا که حتی ممکن است بهتر باشد از ایجاد یک ساختمان هوشمند صرف نظر نمود. لذا استانداردهای باز جهت ساختمان ها به وجود آمد.

استاندارد باز استانداردی است که در اختیار عموم شرکت ها قرار دارد و همه شرکت ها می توانند محصولاتی براساس قوانین ارتباطی آن طراحی و تولید کنند. با توجه به اینکه یک استاندارد باز وابسته به هیچ شرکت خاصی نمی باشد بنابراین مشکلات ذکر شده وجود نخواهد داشت همچنین کلیه استانداردهای باز دارای انجمن هایی هستند که بر همه محصولاتی که براساس آن استاندارد تولید می شوند نظارت کرده و برای آنها تاییدیه صادر می کنند، بنابراین برای شما هیچ جای نگرانی از لحاظ کیفیت و صحت کارکرد در محصولاتی که دارای استاندارد باز می باشند نخواهد بود. از مهم ترین استانداردهای باز در اتوماسیون ساختمان می توان استانداردKNX ، X۱۰ ، BACnet، LONWORK و ... را نام برد. BACnet و LONwork استانداردهایی هشتند که مربوط به سیستم های BMS می باشند و عموما در ساختمان های بزرگ و سیستم های پیچیده تر مورد استفاده قرار می گیرند که به علت گستردگی در شماره های بعدی به معرفی بیشتر آنها خواهیم پرداخت. همچنین استانداردهایی مانند enocean و Zigbee جهت کنترل بی سیم ساختمان ها استفاده می گردند.

از مهم ترین استانداردها در هوشمند سازی ساختمان KNX می باشد. تنوع شرکت ها در این استانداردها اطمینان خاطر و تنوع زیادی را به شما در انتخاب محصول می دهد شما می توانید محصولات شرکت های مختلف را براساس طراحی، قیمت، امکانات و... بدون هیچ نگرانی انتخاب کنید. همچنین با توجه به تست ها و استانداردهای سخت گیرانه ای که جهت محصولات بر اساس KNX مورد استفاده قرار می گیرد شما می توانید با خیالی آسوده و راحت از لحاظ کیفیت و کارکرد این محصولات اقدام کنید. به این نکته دقت داشته باشید که ممکن است قیمت بالاتری در خرید محصولات KNX بپردازید ولی یقینا مزایای حاصل از آن خیلی بیش از محصولاتی است که براساس استانداردهای اختصاصی کار می کنند. پس اگر می خواهید ساختمان یا خانه ای هوشمند داشته باشید KNX بهترین گزینه می باشد. هم اکنون شرکت های مختلفی در ایران این محصولات را ارائه می دهند و کارشناسان خبره ای هم در کشور جهت راه اندازی آن وجود دارند که شما با مشاهده مدرک و سابقه آنها می توانید با خیالی آسوده کار را به آنها بسپارید. سیستم های با پروتکل اختصاصی گاه تا بیش از ۵۰ درصد ارزان تر در بازار به فروش می رسند. اگر می خواهید می توانید با ریسک خودتان از آنها استفاده کنید.

در صورتی که می خواهید خانه خود را با حداقل هزینه هوشمند کنید محصولات با استاندارد X۱۰ انتخاب مناسبی خواهند بود. در شماره بعدی به معرفی بیشتر این سیستم ها خواهیم پرداخت.

حسین آذر