اینترنت اشیا؛ تهدید یا فرصت

اینترنت اشیا؛ تهدید یا فرصت

اینترنت اشیا ، دنیایی را توصیف می کند که در آن همه اشیایی که بخشی از زندگی ما را تشکیل می‌دهند، دارای ریزتراشه‌هایی خواهند بود که قابلیت برقراری ارتباط ازطریق شبکه‌های متعدد را خواهند داشت و می‌توان با استفاده از اپلیکیشن‌ها آنها راکنترل کرد .

مفهوم اینترنت اشیا(Internet of Things) یا به اختصار IOT اول بار توسط کوین اشتون در سال ۱۹۹۹ مطرح شد و او جهانی را توصیف کردکه در آن همه چیز دارای هویت دیجیتال باشد و از این طریق سازماندهی شود.

بسیاری از ما در حال حاضر دارای تلفن‌های همراه هوشمند هستیم و در طول روز بخش زیادی از زمان خود را صرف شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های مختلف اینترنتی می‌کنیم، امااستفاده از فناوری اطلاعات به همین جا محدود نمی‌شود. در آینده‌ای نزدیک همه چیز ازلوازم خانگی تا لباس‌های مان سنسورهایی خواهند داشت که می‌توانند نبض زندگی ما را دردست بگیرند و شرایط زیست را برای ما تسهیل کنند .

اینترنت اشیا کمک خواهد کرد تا با دنیا معاشرت کنیم و در جهتی گام برداریم که شاید در حال حاضر برای مان به سختی قابل تصور باشد. امروزه، همه مردم از طریق اینترنت با هم در تماس هستند، اما با این فناوری، اشیا هم به این حلقه اتصال خواهند پیوست.

بررسی‌های موسسه تحقیقاتی گارتنر نشان می‌دهد تا سال ۲۰۲۰ بیش از ۲۵ میلیارد وسیله مختلف در جهان از طریق خدمات مبتنی بر اینترنت اشیا به شبکه‌های اطلاع‌رسانی متصل خواهند شد.

شرکت سیسکو هم گزارشی دارد مبنی بر اینکه تعداد دستگاه‌های متصل به اینترنت در سال ۲۰۱۵  بالغ بر ۲ر۱۸ میلیارد به ازای ۲ر۷میلیارد جمعیت جهان خواهد شد واعتقاد دارد که تا غلبه یافتن پدیده اینترنت اشیا تنها سه سال زمان باقی است.

سمینار بین المللی اینترنت اشیا در سال ۹۳ در اصفهان برگزار شد و سید محمد سعید احسانی دبیر این سمینارتوضیح داد: هدف از برگزاری چنین سمیناری این است که بتوانیم در کمترین زمان این بحث اینترنت اشیا را به صورت عملی و تئوری وارد کشور کنیم.

پروفسور روب وان کرنبرگ ‌رئیس انجمن اینترنت اشیای اروپا هم در حاشیه این سمینار گفت: اینترنت اشیا جایگاهش را در اروپا پیدا کرده است، اما در اروپا هم هنوز در قسمت های ابتدایی این بحث هستیم و با توجه به فعالیت مهندسان در ایران، شروع این کار سخت نخواهد بود.

در این بین، با ورود اشیا به شبکه اینترنتی و تبادل اطلاعات با یکدیگر، بحث حریم خصوصی و لزوم وجود امنیت مطرح می شود، زیرا در چنین شرایطی ممکن است امنیت افراد با تهدید مواجه شود.

محمد حسام تدین مدیر گروه فن آوری امنیت اطلاعات و سامانه‌ها در مرکز مخابرات ایران به موضوع ایجاد امنیت در خصوص اینترنت اشیا اشاره کرده و معتقد است: به کارگیری فن‌آوری‌های جدید و بومی‌سازی‌شده از راهکارهای تحقق این امر است و جلب توجه مدیران و مسئولان برای سرمایه‌گذاری و شکوفایی امنیت بومی‌سازی‌شده برای اینترنت هدف اصلی برگزاری سمینارهایی با موضوعات مذکور است.

بر اساس بررسی‌های موسسهIDC ، ارزش بازار محصولات و خدمات اینترنت اشیا تا سال۲۰۱۷ به ۳ر۷ تریلیون دلار می‌رسد. این در حالی است که بازار مذکور در سال ۲۰۱۲ تنها۸ر۴تریلیون دلار ارزش داشت. این موضوع اهمیت سودآوری از طریق این فناوری را نشان می‌دهد.

ناصرعلی سعادت رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای معتقد است ضریب نفوذ اینترنت برای دستگاه ها تا سال ۲۰۲۰به بیش از ۵۰ میلیارد دستگاه خواهد رسید و اضافه می‌کند: تعداد اینترنت اشیاباید نسبت به جمعیت کره زمین حداقل دو برابر افراد باشد تا بازار مناسبی حاصل شود واکنون با این تفاسیر، ما به حدود ۲۰۰ میلیون شی متصل نیاز خواهیم داشت .

 SleepSense شرکـت سامسونگ یک حسگر خواب به اسم دارد که به افراد کمک می‌کند تا خواب خود رامدیریت کنند. این حسگر، شامل یک دیسک تخت است که زیر تشک قرار می‌گیرد و بدون هیچگونه تماس و با کمک اینترنت اشیا تمام حرکات حین خواب، ضربان قلب و تنفس فردرا زیر نظر می‌گیرد و کیفیت و مدت زمان خواب کاربر را تحلیل می‌کند. همچنین کاربرمی‌تواند گزارش روزمره فعالیت این دستگاه را روی گوشی هوشمند خود ببیند.

 Good Night Lampاز دیگر ابداعات مربوط به اینترنت اشیا فناوری‌ است. این فناوری توسط الکساندرا دشامب-سونسینو ارائه شده و سیستمی متشکل از لامپ‌های رومیزی است که فردمالک می‌تواند آنها را در میان خانواده و دوستانش توزیع کند. این لامپ ها از راه دوربا یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و هنگامی که لامپ اصلی که نزد شخص قرار دارد و ازطریقWi-Fi عمل می کند، خاموش یا روشن شود، این عمل در لامپ‌های دیگر هم تکرارمی‌شود و به این ترتیب افراد از نقاط دور جهان می‌توانند بر رفت و آمد شخص نظارت کنند .با توجه به همه‌گیر شدن اینترنت اشیا در جهان و متعاقبا ایران باید به بررسی معایب و مزایای این تکنولوژی پرداخت.

مزایا

به گفته کارشناسان، اینترنت اشیا مزایای بسیاری دارد که می‌تواند به صورت فردی،اجتماعی، تجارت و در کارهای روزمره تاثیرگذار باشد. از لحاظ انفرادی این مفهوم جدید می‌تواند در فرم هایی از جمله سلامتی، امنیت، مالی و سایر کارهای روزمره به کار بیاید. برای مثال، انضمام اینترنت اشیا در سیستم ایمنی بدن می‌تواند هم از جهت شخصی وهم برای جامعه مفید واقع شود. یک تراشه می‌تواند برای هر فرد نصب شود و به افرادبیمارستانی این امکان را دهد تا علائم حیاتی بیمار را بررسی کنند.

با بررسی علائم حیاتی، آنها می‌توانند بدانند چه کسی به مراقبت های اولیه نیازمند است. این فناوری همچنین می‌تواند مردم را در امنیت شخصی یاری کند. مثلاADT که یک سیستم امنیت خانگی است، به افراد اجازه می‌دهد سیستم‌های امنیتی خود را درخانه توسط تلفن شان با قابلیت کنترل از راه دور بررسی کنند. به علاوه، ‌اینترنت اشیا می‌تواند مردم را در کارهای روزمره‌شان یاری کند.IOT در صرفه‌جویی هزینه‌های مردم در انجام کارهای خانه موثر است و اگر لوازم خانه قابلیت برقراری ارتباط با یکدیگر را داشته باشند،‌ می‌توانند در یک راه کارآمد اثربگذارند.

همان‌طور که پیش از این اشاره شد، اینترنت اشیا به برقراری ارتباط بین اشیاکمک می‌کند؛ با چنین قابلیتی، اشیا می‌توانند با انسان‌ها ارتباط بگیرند و به آنهااجازه دهند شرایط و مکانشان را بدانند. تجارت هم می‌تواند منفعت‌های بسیاری ازطریق اینترنت اشیا کسب کند. اینترنت اشیا می‌تواند در بعضی مقوله‌ها از جمله ردیابی دارایی ها و کنترل موجودی، حمل و نقل و مکان‌یابی، امنیت و ردیابی افراد سودآورباشد .

دیگر مزیت اینترنت اشیا، قابلیت ردیابی مشتری‌ها و هدف قرار دادن آنها بر اساس اطلاعات فراهم‌شده توسط دستگاه ‌هاست. به عبارتی، اینترنت اشیا سیستمی را تامین می‌کند که بالقوه فروش تجاری و جمعیت آن را افزایش می‌دهد.

با پیشرفت اینترنت اشیا دستگاه‌ها می‌توانند بدون هدایت انسان، تصمیم‌گیری‌کنند و خود را انطباق دهند تا انرژی مصرفی خود را کاهش دهند. این فناوری‌ مزایای فراوانی در تجارت، مسائل انفرادی، جلب مشتری، محیط ‌زیست و جامعه دارد؛ اما همچون سایر فناوری‌ها، عواقبی دارد که متعاقبا ایجاد می‌شود .

معایب

سه مشکل اساسی، ایده اینترنت اشیا را تهدید می‌کند؛نقض حریم شخصی، اتکای بیش ازاندازه بر فناوری و فقدان شغل. اینها مشکلاتی هستند که همیشه وقتی همه چیز بر عهده اینترنت گذاشته می‌شود، وجود دارند.

در خصوص حریم شخصی، اقدامات امنیتی وجود دارد که از اطلاعات شخصی حفاظت کند،اما همیشه هم این امکان برای هکرها وجود دارد که به سیستم‌های امنیتی نفوذ کنند وداده‌ها را به سرقت ببرند.

بنابراین اگر همه اطلاعات ما در اینترنت ذخیره شود،افرادی می‌توانند آن را هک کنند و همه چیز درباره زندگی شخصی ما را دریابند. همچنین، شرکت ها می‌توانند از اطلاعاتی که به آن‌ها دسترسی دارند، سوء استفاده کنندو این اطلاعات می تواند برای آنها به نحو فوق‌العاده‌ای سودمند باشد. مساله امنیت همچنین با این پرسش همراه است که چه کسی اینترنت اشیا را کنترل می‌کند؟ اگر تنها یک شرکت این مسئولیت را داشته باشد،‌ این موضوع می‌تواند به صورت بالقوه موجب آسیب انحصاری به مشتریان و سایر شرکت‌ها شود و اگر چندین شرکت به اطلاعات افراد دسترسی داشته باشند،‌ این موضوع هم مساله حریم شخصی را نقض می‌کند. دیگر مشکل اینترنت اشیا، اتکای بیش از اندازه بر فناوری است. با پیشرفت زمان،نسل کنونی با دسترسی آسان به اینترنت و فناوری رشد یافته است. هرچند، تکیه براینترنت و گرفتن تصمیم بر مبنای اطلاعاتی که در آن وجود دارد،‌ می‌تواند دردسربیافریند، زیرا هیچ سیستمی بی‌اشکال نیست. همیشه اشکالاتی وجود دارد که به طورمداوم در ارتباط با فناوری رخ میدهد، مخصوصا وقتی پای اینترنت هم در میان باشد.

بسته به میزان استفاده،‌ اتکای انفرادی بر اطلاعات فراهم‌شده در صورت سقوط سیستم می‌تواند زیان‌بار باشد. هرچه بیشتر به اینترنت اعتماد کنیم و بیشتر به آن وابسته باشیم، درصورت خرابی، می‌تواند منجر به مصیبت بزرگتری شود. در آخر،‌ اتصال هرچه بیشتر دستگاه‌ها به اینترنت منجر به فقدان شغل می‌شود.

کنترل و هدایت دستگاه به صورت خودکار به وسیله اینترنت تاثیری مخرب بر دورنمای استخدام کارگرهایی که تحصیلات کمتری دارند، خواهد داشت؛ زیرا دستگاه‌ها نه تنهامی‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند،‌ بلـکه اطـلاعات را به صـاحبان کارخانه‌ها منتقل می‌کنند. ما در حال حاضر هم شاهد هستیم که شغل ها تحت تاثیر ماشین‌های اتوماتیک قرار گرفته‌اند، مثل استفاده از خودپردازها.

با تمام جوانبی که درباره اینترنت اشیا وجود دارد،‌ نمی‌توان از این موضوع غافل شد که این فناوری در آینده‌ای نزدیک به یکی از مهم‌ترین ابزارها در دنیاتبدیل خواهد شد؛ بنابراین لازم است با کسب اطلاعات کافی به این موضوع پرداخت تابتوان از آن به عنوان یک فرصت استفاده کرد.